دستورالعمل واگذاری اتوبوس و بهره‌برداری ‌از خطوط اتوبوسرانی شهری و حومه شهری به بخش غیر دولتی (شماره 111393 مورخ 85/09/08)

هیئت وزیران در جلسه مورخ 85/09/05 بنا به پیشنهاد شماره 92252 مورخ 85/08/06 نهاد ریاست جمهوری و به استناد تبصره (13) قانون بودجه سال 1385 کل کشور تصویب نمود:

 دستورالعمل واگذاری اتوبوس و  بهره‌برداری ‌از خطوط اتوبوسرانی شهری و حومه شهری به بخش غیر دولتی و دستورالعمل نحوه تأمین و واگذاری مینی‌بوس توسط وزارت کشور به بخش غیردولتی به انضمام دستورالعمل نحوه واگذاری اتوبوس از وزارت کشور به اتوبوسرانی شهرها و  بهره‌برداری آن به شرح پیوست که تأیید شده به مهر دفتر هیئت دولت می‌باشند، تعیین می‌گردد.

پرویز داودی                                

معاون اول رئیس جمهور                        

فصل اول: تعاریف

ماده 1- برخي عبارات كه در اين دستورالعمل به اختصار به كار مي‌روند در ذيل تعريف شده است:

شورايعالي: شوراي عالي هماهنگي ترافيك شهرهاي كشور.

سازمان: سازمان شهرداري‌ها و دهياريهاي كشور.

اتوبوسراني: سازمان اتوبوسراني يا شركت واحد اتوبوسراني شهري و حومه‌اي با اساسنامه مصوب، زير نظر شهرداري شهرها است و مسئوليت هدايت، نظارت و كنترل ارائه خدمات حمل و نقل عمومي توسط ناوگان اتوبوسراني در شهرها را برعهده دارد.

اتحاديه: اتحاديه اتوبوسراني‌هاي شهري كشور.

بخش غيردولتي: اشخاص حقوقي يا حقيقي مي‌باشد كه بر اساس دستورالعمل مربوط و نيز شرايط مندرج در فصل دوم اين دستورالعمل، زير نظر اتوبوسراني نسبت به ‌ارائه خدمات حمل و نقل عمومي مسافر در شهرها و حومه آنها اقدام مي‌نمايند كه به نام‌هاي متقاضي (قبل از واگذاري اتوبوس و خط) و  بهره‌بردار (بعد از واگذاري اتوبوس و خط) خوانده مي‌شود.

كميته‌هاي فني: كميته‌هاي فني در سازمان تشكيل شده و وظايف سه‌گانه زير را برعهده دارند:

الف) سفارش‌دهي (كميته سفارش).

ب) تحويل‌گيري (كميته تحويل).

ج) نظارت و پايش عمليات  بهره‌برداري (كميته عمليات).

وظايف‌كميته‌ها در «دستورالعمل نحوه واگذاري اتوبوس از وزارت‌كشور به ‌اتوبوسراني‌ها و  بهره‌برداري‌ آن» آمده است.

فصل دوم: شرایط متقاضیان غیر دولتی

 ماده 2- متقاضي حقوقي (خصوصي و تعاوني) بايستي داراي شركت با شماره ثبت شده در اداره ثبت شركت‌ها با موضوع فعاليت ارائه خدمات حمل و نقل مسافر باشد.

ماده 3- هرگونه سرمايه‌گذاري،  بهره‌برداري و اشتغال به كاركنان دولت و همچنين شركاء و سهامداران شركت‌هاي وابسته به دولت، شهرداري‌ها و شركت‌ها يا سازمان‌هاي اتوبوسراني مادام كه به خدمت در دستگاه‌هاي مربوط اشتغال دارند ممنوع مي‌باشد.

ماده 4- واگذاري اتوبوس و  بهره‌برداري از اتوبوس و خطوط اتوبوسراني توسط اشخاص حقيقي و حقوقي مستلزم رعايت شرايط ذيل براي كاركنان و رانندگان بخش غيردولتي مي‌باشد:

ـ داشتن حداقل 23 سال سن.

ـ داشتن گواهي كارداني يا ديپلم فني و حرفه‌اي يا كاردانش مرتبط و حداقل ديپلم.

ـ داشتن برگ پايان خدمت يا معافيت از خدمت وظيفه عمومي.

ـ دارا بودن گواهينامه معتبر رانندگي براي رانندگان كه حتي‌الامكان دو سال و در شرايط استثنايي و كمبود راننده حداقل 1 سال از تاريخ دريافت آن گذشته و موفق به‌اخذ گواهي صلاحيت رانندگي با اتوبوس از اتوبوسراني گرديده‌اند.

ـ داشتن تاهل.

ـ تابعيت جمهوري اسلامي ايران.

ـ نداشتن سوء پيشينه.

ـ عدم اشتهار به فساد اخلاقي.

ـ ارائه گواهي صحت بدني و فكري و عدم اعتياد به مواد مخدر و مشروبات الكلي.

ـ التزام به رعايت شئونات اسلامي.

ـ نداشتن شغل ديگر.

تبصره 1ـ بازاي هر2 سال تجربه رانندگي اتوبوس شهري، يك سال و حداكثر10 سال از ميزان حداقل تحصيلات مطلوب (كارداني فني مرتبط) مي‌توان كاست مشروط برآنكه از سواد پنجم دبستان يا گواهي پايان دوره نهضت سوادآموزي كمتر نشود.

تبصره2ـ براي اشخاص حقوقي متقاضي، ارائه گواهي عدم سوء پيشينه كيفري موثر، عدم سوء شهرت و عدم اعتياد به مواد مخدر و مشروبات الكلي از مراجع ذيصلاح براي اعضاي هيئت مديره و مديرعامل ضروي مي‌باشد.

فصل سوم: مقررات و شرایط عمومی واگذاری اتوبوس و  بهره‌برداری ‌از اتوبوس و خطوط اتوبوسرانی شهر و حومه توسط بخش غیر دولتی

الف) واگذاری اتوبوس به بخش غیر دولتی

ماده 5– تعداد و نوع اتوبوس‌هاي جديد واگذاري به اتوبوسراني‌ها توسط وزارت كشور اعلام مي‌شود، اتوبوسراني‌ها موظف هستند حداقل60% از اتوبوس‌هاي تحويلي و 30% خطوط را با رعايت شرايط مندرج در قوانين و مقررات مرتبط، به متقاضيان غيردولتي واگذار نمايند.

ماده 6-  در واگذاري اتوبوس‌هاي نو به متقاضيان غيردولتي، در تعيين ميزان سهم متقاضي از قيمت اتوبوس ملاك تصويب‌نامه ابلاغي مربوطه به وزارت كشور مي‌باشد. (ميزان آن در سال 1385 براساس مصوبه مربوطه 17/5% قيمت اتوبوس تعيين گرديده است) كه در وجه سازمان پرداخت مي‌گردد.

ماده 7– چگونگي واگذاري اتوبوس‌هاي ملكي اتوبوسرانيها به متقاضيان غيردولتي، براساس شرايط مندرج در اين آيين‌نامه مي‌باشد.

تبصره 1ـ تعداد، قيمت و نوع اتوبوس‌هاي ملكي موجود و قابل واگذاري اتوبوسراني‌ها و نحوه واگذاري براساس تصويب هيئت مديره، مجمع و شوراي شركت يا سازمان تعيين مي‌گردد.

تبصره 2ـ در واگذاري اتوبوس‌هاي ملكي اتوبوسرانيها رعايت آیين‌نامه مالي و معاملاتي اتوبوسراني مربوط، الزامي مي‌باشد و تا زماني كه آيين‌نامه مالي و معاملاتي خاصي براي اتوبوسراني به تصويب نرسيده است، آيين‌نامه مالي و معاملاتي شهرداري ملاك عمل خواهد بود. اتوبوسراني موظف است در راستاي رعايت ماده 6 اين دستورالعمل براي اتوبوس‌هاي ملكي مورد واگذاري به بخش خصوصي، سهم مقرر كه در ماده 6 اين دستورالعمل تعيين مي‌گردد را از متقاضي اخذ و مابقي از بابت يارانه تسهيلات دولت براي دوران تعهد كسر مي‌گردد.

تبصره 3 ـ اتوبوسراني‌ها در واگذاري اتوبوس‌هاي ملكي به بخش غيردولتي، مجاز به واگذاري اتوبوس‌هاي ملكي بالاي 7 سال عمر مفيد به متقاضيان بخش غيردولتي نمي‌باشند .

تبصره 4ـ در خصوص واگذاري اتوبوس‌هاي ملكي زير7 سال عمر مفيد به متقاضيان بخش غيردولتي، امكان بهره‌برداري اتوبوس‌هاي فوق پس از10سال فعاليت اتوبوس از تاريخ توليد منوط به تائيد كميته فني عملياتي در امكان بهره‌برداري از اتوبوس‌هاي يادشده مي‌باشد.

ماده 8- واگذاري اتوبوس و  بهره‌برداري خطوط اتوبوسراني به بخش غيردولتي براساس اين آيين‌نامه به متقاضيان صورت مي‌گيرد. اتوبوسراني در شرايط يكسان اولويت‌هاي ذيل را در واگذاري اتوبوس و خطوط رعايت مي‌نمايد:

1ـ در واگذاري اتوبوس و خطوط اتوبوسراني، متقاضيان حقوقي در اولويت واگذاري نسبت به متقاضيان حقيقي مي‌باشند.

2ـ در واگذاري به متقاضيان حقوقي اولويت با بخش تعاوني مي‌باشد.

3ـ براي متقاضيان حقيقي، كاركنان و رانندگان واجد شرايط اتوبوسراني و شهرداري كه تعديل مي‌شوند در اولويت مي‌باشند. بديهي است تعاوني‌هاي متشكل از نيروهاي تعديل شده، بالاترين اولويت را دارند.

4ـ خانواده‌هاي معظم شهدا، جانبازان، آزادگان و ايثارگران كه در زمان تقاضا داراي شغل نباشند.

تبصره ـ در واگذاري خطوط به متقاضيان، اولويت با متقاضياني است كه تقاضاي  بهره‌برداري از كل تعداد سقف اتوبوس تعيين شده در آن خط را دارند. در صورتي كه تعداد متقاضيان اتوبوس توسط بخش غيردولتي كمتر باشد، بهره‌برداري از آن خط بتدريج واگذار خواهد شد.

ماده 9– واگذاري اتوبوس به متقاضيان مستلزم معرفي رانندگان واجدشرايط مندرج در ماده4 مي‌باشد. براي تحويل هر يك دستگاه اتوبوس بايد حداقل يك راننده و حتي‌الامكان دو راننده معرفي گردد. بديهي است براي تحويل هر اتوبوس رانندگان آموزش ديده براي همان اتوبوس بايد معرفي و اعزام شوند.

تبصره 1ـ اتوبوس‌هايي كه بوسيله متقاضيان بخش خصوصي در خطوط واگذار شده مورد استفاده قرار مي‌گيرد بايد بوسيله رنگ بدنه و يا علائم ويژه‌اي از اتوبوس‌هاي ملكي سازمان متمايز و مشخص گردد.

تبصره 2ـ اتوبوس‌هاي واگذاري بايد توسط متقاضي به تجهيزات ايمني، اطفاء حريق و جعبه كمكهاي اوليه مجهز باشند. استفاده بدون تجهيزات مذكور ممنوع است.

تبصره 3ـ هرگونه اقدام تبليغاتي بوسيله اتوبوس‌هاي واگذاري بايستي براساس ضوابط و مقررات جاري كه از طرف اتوبوسراني محل اعلام مي‌شود صورت گيرد.

ب) بهره‌برداري از اتوبوس و خطوط اتوبوسراني توسط بخش غيردولتي

ماده 10- متقاضيان بخش غيردولتي كه اتوبوس نو از اتوبوسراني‌ها تحويل گرفته‌اند از محل استهلاك يارانه‌هاي اختصاصي دولت براي هر دستگاه اتوبوس مكلف به ارائه خدمات حمل و نقل عمومي مسافر درون‌شهري به مدت 10 سال در خطوطي كه اتوبوسراني اعلام مي‌نمايد مي‌باشند.

تبصره 1ـ در خصوص متقاضيان بخش غيردولتي كه از اتوبوس‌هاي ملكي اتوبوسراني‌ها تحويل گرفته‌اند با توجه به عمرمفيد 10 سال  بهره‌برداري از اتوبوس‌ها، دوران تعهد متقاضيان بخش غيردولتي براي ارائه خدمات حمل و نقل عمومي مسافر درون‌شهري در خطوط ابلاغي توسط اتوبوسراني‌ با رعايت تبصره 4 ماده 7 اين دستورالعمل به تناسب عمر ناوگان واگذاري و توافق بين متقاضي و اتوبوسراني تعيين مي‌گردد.

تبصره 2ـ چنانچه  بهره‌بردار و يا بعد از فوت، وراث قانوني وي به‌ هر علتي نخواهند و يا نتوانند به تعهـدات تعيين شده در طول زمان مذكور عمـل نمايند، اتوبوسراني مي‌تواند به تناسب زمان خدمات انجام شده و مدت باقيمانده تعهدات  بهره‌بردار، از مبلغ كمك اعطايي دولت از بابت واگذاري اتوبوس رقمي را تعيين و از  بهره‌بردار و يا وراث قانوني وي اخذ و اسناد مالكيت اتوبوس به آنها منتقل گردد و يا با تحصيل نظر كارشناس رسمي دادگستري نسبت به تعيين ارزش روز اتوبوس واگذاري اقدام و با تاديه حداكثر20% قيمت تعيين شده روز توسط كميته فني عملياتي به بهره‌بردار و يا وراث قانوني وي به عنوان سهم پرداختي متقاضي، اتوبوس موصوف را از تصرف آنان خارج نمايد.

تبصره 3ـ در صـورتي كه ارائه خدمات كمـي و كيفـي مناسب توسط  بهره‌برداران به‌ هر علتي مانند وقوع تصادف و يا تعميرات اساسي از اختيار راننده خارج گردد. حداكثر زمان توقف خدمات تا مدت دو ماه پذيرفته خواهد بود در صورت توقف بيش از 2 ماه و نيز در صورتيكه در طول مدت تعهدات، توقف خدمات بيش از يك بار در سال تكرار شود اتوبوسراني براساس مفاد تبصره 2 اين ماده اقدام مي‌نمايد.

ماده 11- مسير، خط، تعداد و محل ايستگاه‌ها، زمانبندي حركت، شروع و خاتمه ساعات كاري خدمات‌رساني توسط اتوبوس در خطوط واگذار شده به بخش خصوصي منطبق با برنامه‌هاي اتوبوسراني مي‌باشد و كتباً توسط اتوبوسراني به  بهره‌بردار ابلاغ مي‌گردد. هرگونه تغيير در موارد فوق و برنامه‌هاي تعيين شده با ابلاغ اتوبوسراني خواهد بود. اتوبوسراني مي‌تواند عندالزوم با اعلام قبلي به  بهره‌بردار، برنامه جديدي را با توجه به توان و تعهدات بهره‌بردار براي اجرا ابلاغ نمايد.

تبصره 1ـ تعداد اتوبوس‌هاي هر خط براساس نياز و مبتني بر بررسيهاي كارشناسي، با پيشنهاد اتوبوسراني و تاييد هيات مديره تعيين مي‌گردد. اتوبوسراني جهت ايجاد انگيزه و رقابت در ارائه خدمات بهينه‌ براي جابجايي مسافر مي‌تواند در هر خط و در حد سقف تعيين شده اتوبوس، با متقاضيان متعدد بطور هم‌زمان عقد قرارداد نمايد.

تبصره2ـ در صورتي كه به هر علتي تعداد اتوبوس‌هاي فعال در طول خطوط واگذاري از تعداد تعيين شده در تبصره 1 اين ماده كاسته شود و يا در اثر عدم رعايت مفاد مندرج در اين ماده خدمات‌رساني دچار اختلال گردد، اتوبوسراني با اعلام قبلي به  بهره‌بردار يا بهره‌برداران مي‌تواند موقتاً بطور مشترك با ساير متقاضيان به‌ بهره‌برداري از خطوط واگذارشده اقدام نمايد. در صـورتي كه بهره‌بردار به اين امر اعتراض نمايد موضـوع در كميته رسيـدگي به‌ تخلفات و حل اختلاف موضوع ماده 17 اين آيين‌نامه مطرح و برابر تصميمات متخذه اقدام خواهد شد.

ماده 12- خطوط واگذاري به بخش غيردولتي توسط اتوبوسراني‌ها اعلام مي‌گردد. در واگذاري  بهره‌برداري از خطوط به متقاضيان، خطوطي كه داراي حجم مسافر و نرخ كرايه سفر بيشتري در زمان تقاضا باشند در اولويت مي‌باشد. متقاضي با توجه به شرايط زمان واگذاري مي‌تواند مناسب‌ترين خط/خطوط اعلام شده فوق را انتخاب و پس از پيشنهاد به اتوبوسراني و تائيد آن در هيئت مديره نسبت به عقد قرارداد اقدام نمايد.

ماده 13- نرخ كرايه حمل مسافر در خطوط واگذاري در زمان عقد قرارداد تعيين مي‌شود، نرخ مزبور براساس ابلاغيه وزارت كشور محاسبه و قبل از عقد قرارداد بايد به تصويب شوراي اسلامي شهر برسد. نحوه پرداخت كرايه تعيين شده توسط مسافرين بصورت نقدي مي‌باشد. هرگونه افزايش در نرخ كرايه جابجايي مسافر براي سال بعد منوط به ارائه پيشنهاد  بهره‌بردار تا پايان بهمن‌ماه به اتوبوسراني و ارائه پيشنهـاد توسط اتوبوسراني به شوراي شهر و تصويب و ابلاغ نرخ كرايه توسط شوراي اسلامي شهر قبل از پايان سال مي‌باشد. نرخ كرايه مصوب براي  بهره‌برداران لازم‌الاجرا مي‌باشد.

تبصره 1ـ براي ايجاد انگيزه و تشويق بخش غيردولتي در فعاليت در ارائه خدمات حمل و نقل عمومي مسافر درون‌شهري شوراي اسلامي شهرها مي‌تواند براي  بهره‌برداران بخش خصوصي نرخ جابجايي مسافر در شهرها را حداكثر به ميزان20% نسبت به نرخ جابجايي مسافر توسط ناوگان ملكي اتوبوسراني شهرها افزايش دهد.

تبصره 2ـ استفاده از بليط يا هر مكانيزم قابل قبول ديگر براي اخذ كرايه منوط به پيشنهاد  بهره‌بردار و تائيد اتوبوسراني مي‌باشد.

ماده 14- اتوبوسراني‌ها مكلف هستند اعتبارات اختصاصي براي بخش خصوصي در بودجه سنواتي كشور از محل اعتبار خريد قطعات و لوازم يدكي، يارانه اتوبوسرانيها و اجراي خطوط شبانه اتوبوسراني ابلاغي وزارت كشور (سازمان شهرداري‌ها و دهياريهاي كشور) را متناسب با تعداد ناوگان و خط واگذاري‌شده، درون شهري يا حومه‌اي بودن خط، طول خط و حجم مسافر روزانه، بين  بهره‌برداران بخش خصوصي توزيع نمايد.

ماده 15- اتوبوسـراني موظـف است بـعد از خاتمـه تعـهد  بهره‌بردار كه در ماده 10 تعيين شده درصورت درخواست  بهره‌بردار، مشروط بر رضايت از عملكرد وي ترتيبي اتخاذ نمايد كه  بهره‌بردار همچنان ارائه خدمات خود را براساس روند گذشته يا با تغييرات لازم و مصوب، در مسير تعيين شده ارائه نمايد.

تبصره 1ـ چنانچه براي  بهره‌بردار پس از پايان مدت تعهد به لحاظ فرسوده بودن اتوبوس واگذارس شده، براساس تأييد كميته فني عملياتي امكان ارائه خدمات حمل و نقل عمومي مسافر با اتوبوس ميسر نباشد،  بهره‌بردار با از رده خارج نمودن اتوبوس فرسوده مطابق آيين‌نامه مربوطه مي‌تواند نسبت به دريافت اتوبوس جديد مطابق شرايط اين آيين‌نامه اقدام نمايد.

تبصره 2ـ كميته فني تحويل و تحول بايد سالانه در طول دوران قرارداد با بخش خصوصي، اتوبوس‌ها را بازرسي فني كامل نمايد و در طول دوره نيز بازديد سرزده انجام شود.

ماده 16– متقاضي غيردولتي فعاليت در امور حمل و نقل عمومي مسافر با اتوبوس مكلف به سپردن تعهد رسمي مبني بر عدم انجام تخلفات موضوع اين آيين‌نامه و قبول تصميم‌هاي‌كميته انضباطي و رسيدگي به تخلفات و رعايت دستورالعمل‌هاي صادره مي‌باشد.

تبصره ـ امور زير از تخلفات  بهره‌برداران محسوب مي‌شود و مرتكبين تابع تصميم‌هاي كميته‌هاي انضباطي و رسيدگي به تخلفات خواهند بود:

1ـ امتناع از حمل مسافر و يا حمل مسافر با شرايطي خارج از مقررات.

2ـ جابجايي مسافر با اتوبوس در غير از ساعت، مسير و خطوطي كه اتوبوسراني تعيين نمايد.

3ـ عدم رعايت شئونات اسلامي و اجتماعي.

4ـ عدم انجام كشيك‌هاي محوله و رعايت مقررات آن.

5 ـ ارتكاب به جرم در هنگام اتوبوسراني يا با استفاده از اتوبوس.

6 ـ عدم رعايت نرخ‌هاي مصوب.

7ـ عـدم رعايت آيين‌نامه‌ها و دستورالعمل‌هاي ابلاغي وزارت كشور، سازمان و اتوبوسراني.

8 ـ تكرار تخلفات راهنمايي و رانندگي.

9ـ نصب و استفاده از وسايل غيرمجاز كه مخالف ضوابط و مقررات اتوبوسراني باشد.

10ـ استفاده از رانندگان غيرمجاز و فاقد كارت شناسايي در اتوبوس‌ها.

11ـ كار با اتوبوس بدون گواهي معاينه فني و گواهي مراقبت وضعيت (CM) معتبر.

ماده 17- در مواردي كه مفاد آيين‌نامه صريح نبوده و يا تفاسير متفاوتي از آن وجود داشته باشد، موضوع با عنايت به روح حاكم در توافقنامه فيمابين (اتوبوسراني و بخش خصوصي) و قواعد مسلم حقوقي و در چارچوب قوانين و مقررات جاري در كميته رسيدگي به تخلفات و حل اختلافات بررسي و اتخاذ تصميم خواهد شد.

تبصره ـ كميته انضباطي و رسيدگي به تخلفات متشكل از 5 نفر به شرح ذيل مي‌باشد:

ـ نماينده تام‌الاختيار  بهره‌بردار.

ـ نماينده تام‌الاختيار اتوبوسراني با حفظ سمت، دبير جلسات كميته.

ـ نماينده شوراي اسلامي شهر.

ـ نماينده سازمان.

ـ نماينده مرضـي‌الطرفين  بهره‌بردار و اتوبوسراني (درصورت توافق كارشناس رسمي دادگستري).

راي كميته با اكثريت آراء براي طرفين معتبر خواهد بود.

ماده 18-  هزينه‌ها ي  بهره‌برداري اعم از ماليات، بيمه و عوارض ساليانه و هزينه‌ها ي مربوط به ثبت اسناد براي متقاضيان دريافت اتوبوس و يا  بهره‌برداري از خطوط برعهده متقاضي يا  بهره‌بردار است.

تبصره 1ـ چنانچه دولت در بودجه‌هاي سنواتي و يا وزارت كشور، سازمان و يا اتحاديه اتوبوسراني‌هاي شهري‌كشور تمهيداتي براي ماليات، بيمه شخص ثالث، عوارض و ساير هزينه‌ها ي  بهره‌برداري پيش‌بيني و عملياتي نمايند، اتوبوسراني‌ها مكلف هستند تمهيدات مربوطه را براي ناوگان بخش خصوصي اتوبوسراني فراهم و ارائه نمايند.

تبصره 2ـ اتوبوسراني جز موارد مندرج در مواد 6 و 7 و تبصره 3 ماده 9 و ماده 19 اين آيين‌نامه، تحت هر عنوان، نمي‌تواند مبلغي مازاد بر قيمت تعيين شده از  بهره‌بردار اخذ نموده يا در اين مورد براي اشخاص تعهد مالي ايجاد نمايد.

ج) تعمير و نگهداري اتوبوس توسط بخش غيردولتي

ماده 19-  بهره‌برداران بخش غيردولتي موظـفند تعـمير و نگهـداري اتوبوس‌هاي واگذاري شده را به گونه‌اي انجام دهند كه امكان  بهره‌برداري كامل از ناوگان واگذاري شده در طول دوران  بهره‌برداري تحت نظارت اتوبوسراني‌ها فراهم گردد.

تبصره 1ـ كليه هزينه‌ها ي تعميرات، نگهداري، تأمين قطعات مورد نياز براي تعمير و نگهداري اتوبوس‌هاي متقاضيان بخش خصوصي برعهده خريدار اتوبوس مي‌باشد.

تبصره 2ـ چنانچه دولت، وزارت كشور، سازمان و اتحاديه، شرايط، تسهيلات و يا تمهيداتي براي ضمانت، تأمين قطعات و يا تأمين اعتبار براي هزينه‌ها ي تعمير و نگهداري اتوبوس‌ها براي اتوبوسراني‌هاي شهري كشور نمايند. اتوبوسراني‌ها موظفند شرايط، تسهيلات و تمهيدات يادشده را همانند اتوبوس‌هاي ملكي براي اتوبوس‌هاي بخش غيردولتي نيز تأمين و تخصيص نمايند.

تبصره 3ـ چنانـچه  بهره‌برداران بخش خصوصي درخواست استفاده از امكانات تعميرگاهي اتوبوسراني براي اتوبوس‌هاي خود نمايند، اتوبوسرانيها درصورت دارا بودن امكانات مورد نياز مي‌توانند خدمات لازم را براي بخش خصوصي در قبال اخذ وجه متناسب (با لحاظ تخفيف) براي  بهره‌برداران بخش خصوصي ارائه نمايند.

تبصره 4ـ درصورت درخواست  بهره‌برداران بخش خصوصي به منظور كاهش هزينه‌ها ، اتوبوسراني مي‌تواند در قبال اخذ وجه نسبت به خريد متمركز لوازم و قطعات پرمصرف اتوبوس‌ها و مواردي نظير لاستيك و روغن براي اتوبوس‌هاي ملكي و خصوصي اقدام نمايد.

تبصره 5 ـ  بهره‌برداران بخش خصوصي موظفند اتوبوس‌ها را در ساعات غيرفعال در طول شبانه‌روز، در نزديكترين توقفگاه مجاز به خط واگذاري  شده نگهداري نمايند.

تبصره 6 ـ به منظور كمك و حمايت از بخش غيردولتي، اتوبوسرانيها مي‌توانند با تصويب هيئت مديره، تخفيفات ويژه در ارائه خدمات تعمير و نگهداري و ساير خدمات احتمالي و يا تسهيـلات پرداخت اقسـاطي هزينه‌ها ي تعمير و نگهـداري پيـش‌بيني شده در اين ماده لحاظ نمايند.

تبصره 7ـ   بهره‌برداران بخش خصوصي براساس اعلام اتوبوسرانيها به منظور نگهداري بهينـه اتوبوس‌ها، موظف به اجراي طرح مراقبت وضعيت ماشين‌آلات (CM) از طـريق آناليز روغن هستند.

تبصره 8 ـ اتوبوسرانيها موظف به همكاري كامل با بازرسان مراقبت وضعيت و كنترل و سرويس و نگهداري و عملكرد دستگاه و مديريت CM هستند.

ماده 20- چنانچه براساس سياستهاي دولت موضوع تغيير سوخت اتوبوس‌هاي واگذاري به بخش خصوصي از ديزل به گاز طبيعي فشرده (CNG) الزامي گردد، اتوبوسراني از محل اعتباراتي كه دراختيارش قرار مي‌گيرد بدون دريافت هرگونه وجهي از  بهره‌بردار بايد نسبت به تغيير سوخت مصرفي اتوبوس‌هاي واگذاري اقدام نمايد.

در غير مواقع الزام و درصورت درخواست تغيير اختياري تغيير سوخت اتوبوس توسط  بهره‌بردار، مي‌تواند با اخذ موافقت اتوبوسراني به اين امر مبادرت ورزد در اين صورت كليه هزينه‌ها ي مربوط به عهده  بهره‌بردار مي‌باشد.

فصل چهارم: مقررات و شرایط عمومی اسقاط و منع تردد اتوبوس مورد استفاده بخش غیر دولتی

ماده 21- تردد اتوبوس با سن بيش از 10 سال در شهرها تنها درصورت دريافت گواهي هر شش ماه يكبار معاينه فني و گواهينامه با اعتبار شش ماهه مراقبت وضعيت (CM) ممكن بوده و در غير اين صورت ممنوع خواهد بود.

ماده 22– از ابتـداي سال 1386 تردد اتوبوس فرسوده، براساس تعريف قانوني آن، به هر شكلي و از هر نوعي در شهرها ممنوع خواهد بود.

ماده 23– ارائه هرگونه خدمات با اتوبوس، ميدي باس و ميني‌بوس در شهرها بايد تحت نظارت اتوبوسراني و پس از ارائه گواهي معاينه فني معتبر ممكن خواهد بود.

ماده 24- اتوبوس‌هاي تحويل شده از سوي كميته فني تحويل در هر بار بازرسي كميته فني عملياتي بايد علاوه بر كاركرد منظم موتور و اجزاي انتقال قدرت، سلامت كاركرد تجهيزات جانبي شامل سامانه موقعيت مكاني (GPS)، دوچرخه بر (Rack)، كولر، بخاري، تابلوي متغير (LED)، بلندگو و اعلام مسير توسط آن (و سامانه ويژه معلولان و سامانه جمع‌آوري الكترونيكي بليت و درصورت وجود)، كنترل شود وگواهي سلامت اتوبوس به علاوه گواهي مراقبت وضعيت و گواهي معاينه فني هر شش ماه صادر گردد.

ماده 25- اتوبوسراني‌ها درصورت اختصاص ميدي‌باس و ميني‌بوس از وزارت كشور براي آنها ملزم به رعايت مفاد اين دستورالعمل در واگذاري ناوگان به متقاضيان بخش غيردولتي مي‌باشند.

ماده 26- قراردادهاي تيپ واگذاري اتوبوس و ميدي باس و  بهره‌برداري از خطوط از ضمائم لاينفك اين دستورالعمل مي‌باشد.