به گفته مدیرعامل اتحادیه سازمان‌های مدیریت حمل‌ونقل شهرداری كشور در چند ماه سال جاری ۹۹ هزار و ۹۴۸ پذیرش در خودروهای غیرمشمول بوده كه ۱۵ درصد آنها مردودی را ثبت كرده‌اند و این موضوع نشان می‌دهد سال تولید خودرو نمی‌تواند ملاك سلامت خودرو باشد.
دكتر سید محمدحسین سیف السادات مدیرعامل اتحادیه سازمان‌های مدیریت حمل‌ونقل شهرداری كشور و مدیر اجرایی معاینه فنی خودروهای كشور در مصاحبه با برنامه «گفتگوی اجتماعی» رادیو گفت‌وگو در مورد ضرورت معاینه فنی خودروهای كشور بیان داشت: سابقه معاینه فنی به ۶۰ تا ۷۰ سال گذشته مربوط می‌شود و در ایران از سال ۴۷ با تصویب آیین‌نامه راهنمایی‌ورانندگی نیز آغاز شد. در سال ۷۴ این موضوع به شكل‌های مختصر در مراكز استان‌ها انجام می‌شد و اولین مركز مكانیزه معاینه فنی در شهر تهران در سال ۷۹ راه‌اندازی شد.
وی ادامه داد: معاینه فنی به اشكال مختلفی وجود داشته كه با راه‌اندازی سامانه یكپارچه معاینه فنی توسط وزارت كشور به‌صورت یكپارچه در كل كشور در حال انجام است. آخرین قانونی كه در موضوع معاینه فنی در كشور وجود دارد، قانون هوای پاك و ماده ۶ آن است كه كلیه وسایل نقلیه موتوری را به اخذ گواهی معاینه فنی الزام كرده است. دوره‌های معافیتی كه برای خودروها در نظر گرفته شده نیز برای وسایل نقلیه شخصی و دولتی از زمان تولید ۴ سال و وسایل نقلیه عمومی یك سال تعیین شده است. خودروهایی كه معاینه فنی ندارند مشمول جریمه و اعمال قانون خواهند شد.
به گفته مدیرعامل اتحادیه سازمان‌های مدیریت حمل‌ونقل شهرداری كشور در حال حاضر ۶۹۷ مركز معاینه فنی خودروهای سبك بنزینی با ۹۱۲ خط در كشور در حال ارائه خدمت است. ۱۸۶ مركز معاینه فنی سنگین، ۷۷ مركز موتورسیكلت، ۲۳۲ آزمایشگاه هیدرواستاتیك و ۵۸۷ خطوط بازرسی چشمی در مراكز مختلف سطح كشور در حال خدمات‌رسانی به مالكان خودروها هستند.
در ۹ ماه نخست سال جاری، بیش از ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار خودرو به مراكز معاینه فنی كشور مراجعه كرده‌اند كه حدود ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار خودرو در آزمون‌های معاینه فنی قبول و بیش از یك میلیون و ۴۰۰ هزار دستگاه مردود شده‌اند.
سیف السادات در مصاحبه با رادیو گفت‌وگو با بیان اینكه آزمون‌ها در ۳ دسته كلی ظاهری، آلایندگی و فنی تقسیم می‌شوند خاطرنشان كرد: در بعد ظاهری، ظاهر و الزامات داخلی خودرو مورد بررسی قرار می‌گیرد. در بخش آلایندگی، موضوعات مربوط به وضعیت عملكرد سیستم سوخت‌رسانی و سیستم موتور خودرو و در بخش فنی نیز انحراف خودرو و ترمز بررسی می‌شود. از ۲۴ درصد خودروی مردودی در سال ۱۴۰۳، ۵۱ درصد دارای عیب آلایندگی، ۴۷ درصد دارای عیب ظاهری و ۵۳ درصد دارای عیب فنی بوده‌اند.
در سال گذشته تقریباً نیمی از خودروهای كشور به مراكز مراجعه كردند و پذیرش مراكز تنها ۱۲ میلیون و ۳۲۶ هزار بوده كه حدود ۹ میلیون و ۷۳۰ هزار خودرو به‌صورت انحصاری به مراكز مراجعه كردند كه ۲۱ درصد آنها مردودی بود.
وی همچنین ضمن تأكید بر الزام حضور خودروها در مراكز معاینه فنی گفت: قانون و الزامات مربوط به آن به‌درستی وجود دارد؛ اما در بین مردم اهتمامی برای پرداختن به این موضوع آن‌گونه كه باید وجود ندارد.
تمایز خودروهای عمومی و شخصی در ۲ بعد پیمایش و مسئولیت ایمنی و آلایندگی بررسی می‌شود كه قانون را مجاب كرده خودروهای عمومی نسبت به شخصی دفعات بیشتری به معاینه فنی مراجعه كنند. اما تاكسی‌های اینترنتی در قانون دیده نشده‌اند كه باید در آن بازنگری شده و قوانین به‌درستی اجرا شود.
مدیر اجرایی معاینه فنی خودروهای كشور در مورد دلایل عدم اقبال مردم نسبت به معاینه فنی تشریح كرد: فرهنگ‌سازی و اعتمادسازی مردم، ابتدایی‌ترین عامل است. در حال حاضر جایگاه مناسبی در این حوزه وجود ندارد و ضرورت این موضوع هنوز برای مردم ثابت نشده است. در این صورت با هر گونه اقدام قهری نمی‌توان به هدف آرمانی دست‌یافت. درصد بالایی از خودروهای كشور در سن فرسودگی هستند كه باید نوسازی شوند و لازم است تسهیلات آسان و هزینه پایین برای خرید خودروهای جدید عمومی و شخصی به‌سهولت فراهم شود. كیفیت قطعات یدكی خودرو و هزینه بالای آن نیز در این روند تأثیرگذار است.
از بین خودروهایی كه در سال جاری به مراكز معاینه فنی مراجعه كردند، ۴۵۹ هزار مورد در ترمز مردود شده‌اند كه ۸۸ درصد آنها رفع نقص كرده و مجدداً مراجعه كرده‌اند. همچنین ۹۱ درصد از ۱۹۳ هزار خودرو دارای عیب انحراف محور،۸۹ درصد از ۲۲۱ هزار خودرو دارای عیب كمك‌فنر، ۹۰ درصد از ۷۳۶ هزار خودرو دارای عیب آلایندگی و ۸۵ درصد از ۶۴۷ هزار خودرو دارای عیب ظاهری رفع عیب كرده‌اند.
سیف السادات در ادامه با اشاره به معافیت ۴ساله خودروها از انجام معاینه فنی اظهار گلایه كرد: خودروساز خودروی تولیدی خود را تنها ۲ تا ۳ سال ضمانت می‌كند درحالی‌كه برای همان خودرو معافیت ۴ساله معاینه فنی لحاظ می‌شود.
از بین كل خودروهای كشور حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد خودروها در آزمون معاینه فنی مردود می‌شوند. در چند ماه سال جاری ۹۹ هزار و ۹۴۸ پذیرش در خودروهای غیرمشمول بوده كه ۱۵ درصد آنها مردودی را ثبت كرده‌اند و این موضوع نشان می‌دهد سال تولید خودرو نمی‌تواند ملاك سلامت خودرو باشد. بخش اعظمی از این خودروها ساخت ۲ شركت داخلی هستند و تنها ۶ درصد از آنها از خودروهای غیر تولید داخل است. خودروهای جدید تنها می‌توانند در سال اول معاف از معاینه فنی باشند.
