تصمیم نمایندگان ویژه رییس جمهور برای اجرای تبصره (13) قانون بودجه سال 1385 کل کشور که به استناد اصل یکصد و بیست و هفتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و با رعایت ماده (29) آیین‌نامه اجرایی تبصره (13) قانون بودجه سال 1385 کل کشور، موضوع تصویب‌نامه شماره 11446/ت34929 هـ مورخ 1385/2/10 اتخاذ شده است، با عنوان دستورالعمل اجرایی اصلاح ساختار سامانه‌های حمل و نقل عمومی و ساماندهی حمل و نقل درون‌‌شهری، موضوع جزء (1) بند «ب» تبصره (13) قانون بودجه سال1385 کل کشور توسط معاون اول رئیس جمهور ابلاغ شده است به شرح ذیل می‌باشد:
ماده1- در این آیین‌نامه، اصلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند.
الف- شورای عالی: شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور
ب- سازمان: سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور
ج- همتا: شورای هماهنگی ترافیک استان
د- اتوبوس میدی بوس: خودروی جمعی بزرگ که ظرفیت حمل 27 نفر مسافر یا بیشتر را دارد.
ه- مینی بوس: خودروی جمعی متوسط که ظرفیت حمل 16 تا 26 نفر مسافر را دارد.
و- تاکسی ون: خودروی جمعی کوچک که ظرفیت حمل 5 تا 15نفر مسافر را دارد و مثل تاکسی فعالیت می‌نماید.
ز- تاکسی: خودروی جمعی سبک که ظرفیت حمل 1 تا 4 نفر را دارد .
ح- همپیمایی: استفاده مشترک چند نفر از یک وسیله نقلیه متعلق به یکی از اعضای گروه، که برای مبدأ یا مقصد مشترک با هم همسفر شوند. وسیله نقلیه می‌تواند نوبتی توسط هر عضو گروه آورده شود و یا برای تأمین هزینه‌های وسیله نقلیه یک عضو، بین اعضا توافق شود. تاکسی تلفنی همپیما نیز می‌تواند به جای وسیله شخصی اعضا برنامه ریزی و استفاده شود.
ط- وسایل دوچرخ: کلیه وسایل نقلیه موتوری و غیر موتوری دو چرخ یا سه چرخ به ویژه دوچرخه، اسکوتر و دوچرخه برقی.
ی- افراد کم توان: افراد سالخورده، خردسال، دارای فقر حرکتی، معلولان و آن دسته از کاربران سامانه‌های حمل و نقل که از نظر توان جسمی و واکنش در سطح پایینی قرار دارند.
ک- متخصص حقیقی: افراد ذی صلاح دارای پایه تخصصی 1،2 یا 3 در گرایش مهندسی ترافیک که تخصص مزبور در کارت نظام مهندسی ساختمان یا پروانه اشتغال آنان درج شده و دارای اعتبار باشد یا دارای مدرک کارشناسی ارشد معتبر مرتبط باشند.
ل- متخصص حقوقی: شرکت‌های مشاور یا دفاتر فنی دارای عضو متخصص حقیقی و یا رتبه بندی حمل و نقل و ترافیک.
م- آرام سازی: کاهش سرعت تردد در معابر فرعی شهری بر اساس آیین‌نامه‌های مصوب
ماده2- شهرهای موضوع این آیین‌نامه بر اساس اهمیت و جمعیت به گروههای زیر تقسیم می‌شوند.
گروه (الف): تهران
گروه (ب): اصفهان، مشهد، شیراز، تبریز، اهواز و کرج
گروه( ج): قم، کرمانشاه، ارومیه، زاهدان، رشت، همدان، کرمان و اراک
گروه (د): یزد، اردبیل، قزوین، زنجان، سنندج، بندرعباس، خرم آباد، ساری، گرگان، بوشهر، سمنان، اسلامشهر، بروجرد، کاشان، سبزوار، آمل و نیشابور
گروه (ه): بجنورد، بیرجند، ایلام، شهرکرد، یاسوج، آبادان، دزفول، نجف آباد، خمینی شهر، بابل، خوی، ملایر، قائم شهر، قرچک، قدس، سیرجان، مراغه، بوکان، مسجد سلیمان، سقز، گنبدکاووس، ساوه، مهاباد، ورامین، اندیمشک، خرمشهر، شاهرود، مرودشت، زابل، مرند، شاهین شهر، گلستان ( در استان تهران)، تربت حیدریه، ایذه، محمدیه، ایرانشهر، رفسنجان و انزلی.
گروه (و): کلیه شهرهای دارای شهرداری که در زمره گروههای قبل نباشند.
ماده3- وزارت کشور از محل اعتبارات قانون اصلاح موادی از قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و چگونگی برقراری و وصول عوارض و سایر وجوه از تولید کنندگان کالا، ارایه دهندگان خدمات و کالاهای وارداتی- مصوب 1381- و شهرداری‌ها از محل منابع داخلی خود، موظفند سهم مقرر در موافقتنامه‌های طرحهای ساماندهی حمل و نقل درون شهری را با اولویت تخصیص دهند.
ماده4- شهرداری شهرهای موضوع ماده (2) این آیین‌نامه موظفند تدابیر زیر را انجام و گزارش آن را هر سه ماه یکبار به همتا، شورایعالی و سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان ارایه نمایند و شورایعالی گزارش جمع بندی عملکرد استان‌ها را به وزارت کشور وسازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور ارایه نماید.
الف- تدابیر مورد نظر برای شهر گروه الف
1-تکمیل مطالعات طرح جامع حمل و نقل و ترافیک و تدوین نظام و سیاست‌های حمل و نقل درون شهری و اخذ تأیید شورای عالی.
2- مطالعه و تهیه طرح محدوده زمانی و مکانی تردد و اجرای آن پس از اخذ تأیید شورای عالی و ابلاغ وزیر کشور.
3- توسعه توقفگاه‌های طبقاتی در محل‌ها و مکان‌های همجوار با محدوده طرح ترافیک و ایستگاه‌های مترو همراه با ممنوعیت توقف حاشیه‌ای در حوزه نفوذ این توقفگاه‌ها.
4- گسترش ممنوعیت توقف حاشیه‌ای در خیابان‌های دارای خط اتوبوسرانی در منطقه اضطرار آلودگی هوا متناسب با رشد حمل و نقل عمومی.
5- تعیین نرخ توقف در توقفگاه‌های خصوصی با همکاری وزارت بازرگانی و شورایعالی تایک ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه به منظور تشویق بخش تعاونی و خصوصی به سرمایه گذاری، احداث و بهره‌برداری از توقفگاه‌ها.
6- ممنوعیت موکد صدور پروانه ساختمانی برای احداث ساختمان‌های مسکونی، تجاری و اداری فاقد توقفگاه لازم.
7- تأمین اعتبار سهم مقرر شهرداری در توسعه حمل و نقل عمومی.
8- مطالعات معماری، ایجاد، یکپارچه سازی و توسعه سامانه پایش هوشمند حمل و نقل .
9- ایجاد و تکمیل سامانه‌های الکترونیکی ارایه کلیه خدمات دولتی نظیر سامانه دبیرخانه الکترونیکی تحت وب و سامانه اخذ الکترونیکی عوارض و قبوض جهت تحقق دولت الکترونیک و کاهش مراجعه حضوری مردم به ادارات.
10- اولویت احداث خطوط سامانه ریلی شهری در محدوده اضطرار آلودگی هوا.
11- باز تنظیم خطوط اتوبوسرانی، مینی‌بوسرانی و تاکسیرانی خطی با محوریت خطوط مترو و خطوط اتوبوس ویژه و سریع.
12- توسعه سامانه اتوبوس و مدی‌بوسرانی و ریلی سریع و خطوط پر ظرفیت و اجرای آن پس از تأیید شورای عالی.
13- مطالعه و بهره‌برداری از سامانه موقعیت مکانی و هدایت روی اتوبوس‌ها و روش‌های نوین بهره‌برداری .
14- افزایش مطلوبیت استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی با روش‌هایی مانند بهبود شرایط داخلی، ظاهری و تهویه ناوگان، کاهش تأخیر، کاهش سرفاصله زمانی، افزایش سرعت و نظم حرکت، ایجاد خطوط ویژه و افزایش حداقل بیست درصد (20%) ظرفیت حمل مسافر در روز با هر اتوبوس و مدی بوس با اتخاذ شیوه‌های مدیریت نوین.
15- مطالعه و اجرای سامانه اخذ بلیت مشترک اتوبوس و مترو.
16- افزایش ساعت کار خطوط اتوبوسرانی (از ساعت 5:30 صبح تا 23:30)، ضمن توسعه خطوط شبانه در خارج از بازه زمانی مزبور و اختصاص یارانه بهره‌برداری نسبت به عملکرد در افزایش خدمت رسانی حمل و نقل همگانی.
17- واگذاری حداقل سی درصد (30%) خطوط و اتوبوس‌های موجود و به ویژه جدید اتوبوسرانی شهری به بخش‌های تعاونی و خصوصی.
18- ایجاد شرکت‌های تعاونی و خصوصی اتوبوسرانی و مدی بوسرانی، مینی بوسرانی، تاکسی ون و تاکسیرانی شهری با واگذاری ناوگان جدید گاز سوز به آنها .
19- اعطای مجوز جدید به ایجاد شرکت‌های تاکسی ون و تاکسی ران خصوصی و تعاونی برای ارایه خدمات همپیمایی و سفر گروهی درون شهری برنامه ریزی شده بین مبادی و مقاصد.
20- استفاده از تاکسی ون در خطوط ثابت پر مسافر به جای تاکسی سواری و راهی (مسافربر).
21- ساماندهی حمل و نقل کالای درون شهری.
22- ساماندهی تردد وسایل نقلیه دو چرخ و ایجاد مسیرهای ویژه موتورسیکلت.
23- ایجاد مسیرهای ویژه دوچرخه و ایمن‌سازی مسیرهای مختلط موجود و اصلاح ناهمواری‌ها و دریچه تأسیسات شهری.
24- ایجاد توقفگاه دوچرخه در اماکن اداری، تجاری، مراکز مراجعه و تجمع و به ویژه مراکز آموزشی و ایستگاه‌های مترو و اتوبوس برای پاسخ به تقاضای سفر شهری با دوچرخه به ویژه در مرکز شهر.
25- ترویج دوچرخه شهری ارزان (و وسایل نقلیه دو چرخ برقی در مناطق شیبدار) و دوچرخه‌بر قابل نصب بر روی صندوق عقب سواری‌ها و سکوی دوچرخه‌بر در جلو اتوبوس‌ها برای ایجاد امکان حمل دوچرخه با اتوبوس.
26- ساماندهی معابر برای تردد عابر پیاده و افراد کم توان به ویژه معلولان.
27- همکاری با سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و وزارتخانههای آموزش و پرورش، فرهنگ و ارشاد اسلامی و علوم، تحقیقات و فناوری برای تولید و پخش برنامه‌های آموزشی و رادیو و تلوزیونی راجع به فرهنگ تردد.
28- هماهنگ سازی کاربری زمین و طرحهای جامع و تفصیلی شهری با سیاست‌های حمل و نقل شهری.
29- مکانیابی مراکز جدید جذب سفر بر اساس سیاست‌های حمل و نقل شهری.
30- طراحی و احداث پارک آموزش تردد و فرهنگسازی تردد.
31- طراحی و نصب علایم افقی و عمودی راهنمایی و رانندگی در معابر بر اساس آیین‌نامه‌های مصوب.
32- طراحی آرام سازی و ایمن سازی معابر برای کاهش سرعت و تصادفات بر اساس آیین‌نامه‌های مصوب.
33- مطالعات ساماندهی و ایجاد پایانه‌های مسافر و بار و اجرای آن پس از تصویب شورای شهر و تأیید شورای عالی.
34- تشویق کاربران سامانه‌های حمل و نقل به همپیمایی و انجام سفرهای شهری با دوچرخه و پیاده‌روی.
35- تأمین و اختصاص زمین مناسب برای ایجاد جایگاه عرضه گاز طبیعی فشرده بر اساس آیین‌نامه اجرایی جزء 2-5 بند «الف» تبصره(13) قانون بودجه سال 1385 کل کشور، موضوع تصویب نامه شماره 9395/ت 34928ه مورخ 1385/02/05 و احداث و بهره‌برداری از جایگاهها با استفاده از تسهیلات موضوع آیین‌نامه یاد شده با هماهنگی سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت.
ب- تدابیر مورد نظر برای شهرهای گروه (ب):
1- تکمیل و بهنگام سازی مطالعات جامع حمل و نقل و ترافیک و تدوین نظام و سیاست‌های حمل و نقل درون شهری و ارائه جهت تصویب به همتا و اخذ تأیید شورای عالی.
2- مطالعه و تهیه طرح محدوده زمانی و مکانی تردد در ساعات یا روزهای اوج تردد و ارایه جهت تصویب شورای شهر و تأیید همتا و شورای عالی و اجرای آن پس از ابلاغ وزیر کشور.
3- توسعه توقفگاه‌های طبقاتی در منطقه مرکزی شهر، همراه با ممنوعیت توقف حاشیه‌ای در حوزه توقفگاه‌ها.
4- ممنومیت توقف حاشیه‌ای در خیابان‌های دارای خط ویژه اتوبوسرانی و گسترش ممنوعیت در مناطق مرکزی شهر متناسب با رشد حمل و نقل عمومی.
5- تعیین نرخ توقف و در توقفگاه‌های خصوصی با همکاری وزارت بازرگانی و شورای عالی تا یک ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه به منظور تشویق بخش تعاونی و خصوصی به سرمایه گذاری، احداث و بهره‌برداری از توقفگاه‌ها.
6- ممنوعیت موکد صدور پروانه ساختمانی برای احداث ساختمان‌های مسکونی، تجاری و اداری فاقد توقفگاه لازم.
7- تأمین سهم مقرر اعتبار شهرداری در توسعه حمل و نقل عمومی.
8- مطالعه ایجاد، پیادهسازی یکپارچه و معماری سامانه‌های پایش هوشمند حمل و نقل و ایجاد مرکز پایش تردد، پس از تصویب همتا و اخذ تأیید شورای عالی.
9- تکمیل سامانه‌های الکترونیکی ارایه کلیه خدمات دولتی نظیر سامانه دبیرخانه الکترنیکی تحت وب و سامانه اخذ الکترونیکی عوارض و قبوض جهت تحقق دولت الکترونیک و کاهش مراجعه حضوری مردم به ادارات.
10- احداث و تکمیل خطوط سامانه ریلی شهری.
11- مطالعه سامانه اتوبوسرانی سریع و خطوط پر ظرفیت و اجرا تا بیست درصد (20%) آن پس از تصویب همتا و اخذ تأیید شورای عالی.
12- مطالعه و زمینهسازی اجرای سامانه اخذ بلیت مشترک اتوبوس و سامانه ریلی شهری.
13- باز تنظیم خطوط اتوبوسرانی، مینی بوسرانی و تاکسیرانی خطی با محوریت خطوط سامانه ریلی شهری و خطوط ویژه و سریع اتوبوسرانی و افزایش بهره‌وری حداقل به میزان بیست درصد (20%) بر اساس میانگین تعداد مسافر هر وسیله در روز.
14- مطالعه و بهره‌برداری ازسامانه موقعیت مکانی و هدایت روی اتوبوس‌ها و روش‌های نوین بهره‌برداری.
15- افزایش مطلوبیت استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی با روش‌هایی مانند بهبود شرایط داخلی، ظاهری و تهویه ناوگان، کاهش تأخیر، کاهش سرفاصله زمانی، افزایش سرعت و نظم حرکت، ایجاد خطوط ویژه و افزایش حداقل بیست درصد (20%) ظرفیت حمل مسافر در روز با هر اتوبوس و مدی بوس با اتخاذ شیوه‌های مدیریت نوین.
16- واگذاری حداقل سی درصد(30%) خطوط و حداقل پنجاه درصد (50%) اتوبوس‌های موجود و به ویژه جدید اتوبوسرانی به بخش‌های تعاونی و خصوصی.
17- ایجاد شرکت‌های تعاونی و خصوصی اتوبوسرانی و مدی بوسرانی، مینی بوسرانی، تاکسی‌ون و تاکسیرانی شهری با واگذاری ناوگان جدید گاز سوز به آنها .
18- توسعه خطوط شبانه اتوبوسرانی و مدی‌بوسرانی در مسیرهای پر تردد.
19- اعطای مجوز جدید به ایجاد شرکت‌های تاکسی ون و تاکسیرانی خصوصی و تعاونی برای ارایه خدمات همپیمایی و سفر گروهی درون شهری برنامه ریزی شده بین مبادی و مقاصد با تاکسیهای جدید.
20- استفاده از تاکسی ون در خطوط ثابت پر مسافر به جای تاکسی سواری و راهی (مسافربر).
21- هماهنگ سازی کاربری زمین و طرحهای جامع و تفصیلی شهری با سیاست‌های حمل و نقل شهری.
22- مکان یابی مراکز جذب سفر بر اساس سیاست‌های حمل و نقل شهری.
23- ساماندهی حمل و نقل کالای درون شهری.
24- ساماندهی تردد وسایل نقلیه دو چرخ و ایجاد مسیرهای ویژه موتورسیکلت.
25- ایجاد مسیرهای ویژه دوچرخه و ایمن سازی مسیرهای مختلط موجود و اصلاح ناهمواری‌ها و دریچه تأسیسات شهری.
26- ساماندهی تردد و سایل نقلیه دو چرخ و ایجاد مسیرهای ویژه دوچرخه و ایمن سازی مسیرهای مختلط موجود.
27- ایجاد توقفگاه دوچرخه در اماکن اداری، تجاری، مراکز مراجعه و تجمع و به ویژه مراکز آموزشی و ایستگاه‌های قطار شهری و اتوبوس برای پاسخ به تقاضای سفر شهری با دوچرخه به ویژه در مرکز شهر.
28- ترویج دوچرخه شهری ارزان (و وسایل نقلیه دو چرخ برقی در مناطق شیبدار) و دوچرخه‌بر قابل نصب بر روی صندوق عقب سواری‌ها و سکوی دوچرخه‌بر در جلو اتوبوس‌ها برای ایجاد امکان حمل دوچرخه با اتوبوس.
29- ساماندهی معابر برای تردد عابر پیاده و افراد کم توان به ویژه معلولان.
30- همکاری با سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و وزارتخانه های آموزش و پرورش، فرهنگ و ارشاد اسلامی و علوم، تحقیقات و فناوری برای تولید و پخش برنامه‌های آموزشی و رادیو و تلویزیونی راجع به فرهنگ تردد.
31- طراحی و احداث پارک آموزش تردد و فرهنگسازی تردد.
32- مطالعات ساماندهی و ایجاد پایانه‌های مسافر و بار و اجرای آن پس از تصویب شورای شهر و همتا و تأیید شورای عالی.
33- تشویق کاربران سامانه‌های حمل و نقل به همپیمایی و انجام سفرهای شهری با دوچرخه و پیاده روی.
34- طراحی و نصب علایم افقی و عمودی راهنمایی و رانندگی در معابر بر اساس آیین‌نامه‌های مصوب.
35- طراحی آرام سازی و ایمن سازی معابر برای کاهش سرعت و تصادفات بر اساس آیین‌نامه‌های مصوب.
35- تأمین و اختصاص زمین مناسب برای ایجاد جایگاه عرضه گاز طبیعی فشرده بر اساس آیین‌نامه اجرایی جزء 2-5 بند «الف» تبصره(13) قانون بودجه سال 1385 کل کشور، موضوع تصویب نامه شماره 9395/ت 34928ه مورخ 1385/02/05 و احداث و بهره‌برداری از جایگاهها با استفاده از تسهیلات موضوع آیین‌نامه یاد شده با هماهنگی سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت.
ج- تدابیر مورد نظر برای شهرهای گروه (ج):
1-شروع و بهنگام سازی مطالعات طرح جامع حمل و نقل و ترافیک و تدوین نظام و سیاست‌های حمل و نقل درون شهری و ارایه جهت تصویب به همتا و اخذ تأیید شورای عالی.
2- مطالعه و تهیه طرح محدوده زمانی و مکانی تردد در ساعات یا روزهای اوج تردد و ارایه جهت تصویب شورای شهر و تأیید همتا و شورای عالی و اجرای آن پس از ابلاغ وزیر کشور.
3- مطالعه احداث توقفگاه طبقاتی در منطقه مرکز شهر، ضمن ممنوعیت توقف حاشیه‌ای در حوزه نفوذ توقفگاه.
4- ممنوعیت توقف حاشیه‌ای در خیابان‌های اداری خط ویژه اتوبوسرانی و گسترش ممنوعیت توقف در مناطق مرکزی شهر متناسب با رشد حمل و نقل عمومی.
5- تعیین نرخ توقف و در توقفگاه‌های خصوصی با همکاری وزارت بازرگانی و شورای عالی تا یک ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه به منظور تشویق بخش تعاونی و خصوصی به سرمایه گذاری، احداث و بهره‌برداری از توقفگاه‌ها.
6- ممنوعیت موکد صدور پروانه ساختمانی برای احداث ساختمان‌های مسکونی، تجاری و اداری فاقد توقفگاه لازم.
7- مطالعه پیادهسازی یکپارچه و معماری سامانه‌های پایش هوشمند حمل و نقل و مرکز پایش تردد، پس از تصویب همتا و تأیید شورای عالی.
8- ایجاد و تکمیل سامانه‌های الکترونیکی ارایه کلیه خدمات دولتی نظیر سامانه دبیرخانه الکترونیکی تحت وب و سامانه اخذ الکترونیکی عوارض و قبوض جهت تحقق دولت الکترونیک و کاهش مراجعه حضوری مردم به ادارات.
9- تأمین اعتبار سهم مقرر شهرداری در توسعه حمل و نقل عمومی.
10- مطالعات احداث خطوط سامانه ریلی شهری و سامانه اتوبوسرانی سریع و خطوط پرظرفیت در مسیرهای پر تردد و اجرای آن پس از تصویب همتا و تأیید شورای عالی.
11- مطالعه و بهره‌برداری از سامانه موقعیت مکانی و هدایت روی اتوبوس‌ها و روش‌های نوین بهره‌برداری.
12- باز تنظیم خطوط اتوبوسرانی، مینی بوسرانی و تاکسیرانی خطی با محوریت خطوط ویژه و سریع اتوبوسرانی و افزایش بهره‌وری حداقل به میزان بیست درصد (20%) بر اساس میانگین تعداد مسافر هر وسیله در روز.
13- افزایش مطلوبیت استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی با روش‌هایی مانند بهبود شرایط داخلی، ظاهری و تهویه ناوگان، کاهش تأخیر، کاهش سرفاصله زمانی، افزایش سرعت و نظم حرکت، ایجاد خطوط ویژه و افزایش حداقل بیست درصد (20%) ظرفیت حمل مسافر در روز با هر اتوبوس با اتخاذ شیوه های مدیریت نوین.
14- واگذاری حداقل سی درصد (30%) خطوط و حداقل شصت درصد (60%) اتوبوس‌های موجود و به ویژه جدید اتوبوسرانی شهری به بخش‌های تعاونی و خصوصی.
15- ایجاد شرکت‌های تعاونی و خصوصی اتوبوس و مدی بوسرانی، مینی بوسرانی، تاکسی ون و تاکسیرانی شهری با واگذاری ناوگان جدید گاز سوز به آنها .
16- اعطای مجوز جدید به ایجاد شرکت‌های تاکسی ون و تاکسیرانی خصوصی و تعاونی برای ارایه خدمات همپیمایی و سفر گروهی درون شهری برنامه ریزی شده بین مبادی و مقاصد .
17- استفاده از تاکسی ون در خطوط ثابت پر مسافر به جای تاکسی سواری و راهی (مسافر).
18- ساماندهی حمل و نقل کالای درون شهری.
19- ساماندهی تردد وسایل نقلیه دو چرخ و ایجاد مسیرهای ویژه موتورسیکلت.
20- ایجاد مسیرهای ویژه دوچرخه و ایمن سازی مسیرهای مختلط موجود و اصلاح ناهمواری‌ها و دریچه تأسیسات شهری.
21- ایجاد توقفگاه دوچرخه در اماکن اداری، تجاری، مراکز مراجعه و تجمع و به ویژه مراکزآموزشی و ایستگاه‌های اصلی اتوبوس و مدی بوس برای پاسخ به تقاضای سفر شهری با دوچرخه به ویژه در مرکز شهر.
22- ترویج دوچرخه شهری ارزان (و وسایل نقلیه دو چرخه برقی در مناطق شیبدار) و دوچرخه‌بر قابل نصب بر روی صندوق عقب سواری‌ها و سکوی دوچرخه‌بر در جلو اتوبوس‌ها برای ایجاد امکان حمل دوچرخه با اتوبوس.
23- ساماندهی معابر برای تردد عابر پیاده و افراد کم توان به ویژه معلولان.
24- طراحی و احداث پارک آموزش تردد و فعالیت‌های مقدماتی برای فرهنگسازی تردد.
25- همکاری با سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و وزارتخانه های آموزش و پرورش، فرهنگ و ارشاد اسلامی و علوم، تحقیقات و فناوری برای تولید و پخش برنامه‌های آموزشی و رادیو و تلویزیونی راجع به فرهنگ تردد.
26- طراحی و نصب علایم افقی و عمودی راهنمایی و رانندگی در معابر بر اساس آیین‌نامه های مصوب.
27- طراحی آرام سازی و ایمن سازی معابر برای کاهش سرعت و تصادفات بر اساس آیین‌نامه های مصوب.
28- طراحی و احداث پارک آموزش تردد و فرهنگسازی تردد
29- مطالعات ساماندهی و ایجاد پایانه‌های مسافر و بار و اجرای آن پس از تصویب شورای شهر و همتا و تأیید شورای عالی.
30- تشویق کاربران سامانه‌های حمل و نقل به همپیمایی و انجام سفرهای شهری با دوچرخه و پیاده‌روی.
31- هماهنگ سازی کاربری زمین و طرحهای جامع و تفصیلی شهری با سیاست‌های حمل و نقل شهری.
32- مکان یابی مراکز جدید جذب سفر بر اساس سیاست‌های حمل و نقل شهری.
33- تأمین و اختصاص زمین مناسب برای ایجاد جایگاه عرضه گاز طبیعی فشرده بر اساس آیین‌نامه اجرایی جزء 2-5 بند «الف» تبصره(13) قانون بودجه سال 1385 کل کشور، موضوع تصویب نامه شماره 9395/ت 34928ه مورخ 1385/02/05 و احداث و بهره‌برداری از جایگاهها با استفاده از تسهیلات موضوع آیین‌نامه یاد شده با هماهنگی سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت.
د- تدابیر مورد نظر برای شهرهای گروه (د):
1- شروع و تکمیل مطالعات ساماندهی حمل و نقل و تدوین نظام و سیاست‌های حمل و نقل درون شهری و ارایه جهت تصویب به همتا و اخذ تأیید شورای عالی.
2- گسترش ممنوعیت توقف در مناطق مرکزی شهر متناسب با رشد حمل و نقل عمومی.
3- تعیین نرخ توقف در توقفگاه‌های خصوصی با همکاری وزارت بازرگانی و شورای عالی تا یک ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه به منظور تشویق بخش تعاونی و خصوصی به سرمایه‌گذاری، احداث و بهره‌برداری از توقفگاه‌ها.
4- ممنوعیت صدور پروانه ساختمانی برای احداث ساختمان‌های مسکونی، تجاری و اداری فاقد توقفگاه لازم.
5- تأمین اعتبار سهم مقرر شهرداری در توسعه حمل و نقل عمومی.
6- ساماندهی و ایجاد پایانه‌های مسافر و بار.
7- ایجاد سامانه‌های الکترونیکی ارایه کلیه خدمات دولتی نظیر سامانه دبیرخانه الکترونیکی تحت وب و سامانه اخذ الکترونیکی عوارض و قبوض جهت تحقق دولت الکترونیک و کاهش مراجعه حضوری مردم به ادارات.
8- مطالعه و اجرای خطوط ویژه اتوبوسرانی و سایر سامانه‌ها (حداقل یک خط) پس از تصویب همتا و تأیید شورای عالی.
9- باز تنظیم خطوط اتوبوسرانی، مینی بوسرانی و تاکسیرانی خطی با محوریت خط ویژه اتوبوسرانی و افزایش بهره وری حداقل به میزان بیست درصد (20%) بر اساس میانگین تعداد مسافر هر وسیله نقلیه در روز.
10- افزایش مطلوبیت استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی با روش‌هایی مانند بهبود شرایط داخلی، ظاهری و تهویه ناوگان، کاهش تأخیر، کاهش سرفاصله زمانی، افزایش سرعت و نظم حرکت، ایجاد خطوط ویژه و افزایش حداقل بیست درصد (20%) ظرفیت حمل مسافر در روز با هر اتوبوس و مدی بوس با اتخاذ شیوه‌های مدیریت نوین.
11- واگذاری حداقل سی درصد(30%) خطوط و حداقل شصت درصد (60%) اتوبوس‌های موجود به ویژه اتوبوس و مدی بوس جدید شهری به بخش‌های تعاونی و خصوصی.
12- ایجاد شرکت‌های تعاونی و خصوصی اتوبوس و مدی بوسرانی، مینی بوسرانی، تاکسی ون و تاکسیرانی شهری با اولویت واگذاری ناوگان جدید گاز سوز به آنها .
13- استفاده از تاکسی ون در خطوط ثابت پر مسافر.
14- اعطای مجوز جدید به ایجاد شرکت‌های تاکسی ون و تاکسیرانی خصوصی و تعاونی برای ارایه خدمات همپیمایی و سفر گروهی درون شهری برنامه ریزی شده بین مبادی و مقاصد .
15- ساماندهی حمل و نقل کالای درون شهری.
16- ساماندهی معابر برای تردد عابر پیاده و افراد کم توان به ویژه معلولان
17- ساماندهی تردد وسایل نقلیه دو چرخ و ایجاد مسیرهای ویژه موتورسیکلت.
18- ایجاد مسیرهای ویژه دوچرخه و ایمن سازی مسیرهای مختلط موجود و اصلاح ناهمواری‌ها و دریچه تأسیسات شهری.
19- طراحی و احداث پارک آموزش تردد و فرهنگسازی تردد.
20 ایجاد توقفگاه دوچرخه در اماکن اداری، تجاری، مراکز مراجعه و تجمع و به ویژه مراکزآموزشی و.ایستگاه‌های اصلی اتوبوس و مدی بوس برای پاسخ به تقاضای سفر شهری با دوچرخه به ویژه در مرکز شهر.
21- ترویج دوچرخه شهری ارزان (و وسایل نقلیه دو چرخ برقی در مناطق شیبدار) و دوچرخه‌بر قابل نصب بر روی صندوق عقب سواری‌ها و سکوی دوچرخه‌بر در جلو اتوبوس‌ها برای ایجاد امکان حمل دوچرخه با اتوبوس.
22- طراحی آرام سازی و ایمن سازی معابر برای کاهش سرعت و تصادفات برا ساس آیین‌نامه‌های مصوب.
23- طراحی و نصب علایم افقی و عمودی راهنمایی و رانندگی در معابر بر اساس آیین‌نامه‌های مصوب.
24- تشویق کاربران سامانه‌های حمل و نقل به همپیمایی، سفرهای شهری با دوچرخه و پیاده‌روی.
25- هماهنگ سازی کاربری زمین و طرحهای جامع و تفصیلی شهری با سیاست‌های حمل و نقل شهری.
26- تأمین و اختصاص زمین مناسب برای ایجاد جایگاه عرضه گاز طبیعی فشرده بر اساس آیین‌نامه اجرایی جزء 2-5 بند «الف» تبصره (13) قانون بودجه سال 1385 کل کشور، موضوع تصویب نامه شماره 9395/ت 34928ه مورخ 1385/02/05 و احداث و بهره‌برداری از جایگاهها با استفاده از تسهیلات موضوع آیین‌نامه یاد شده با هماهنگی سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت.
ه- تدابیر مورد نظر برای شهرهای گروه (ه)
1-شروع و تکمیل مطالعات ساماندهی حمل و نقل و تدوین نظام و سیاست‌های حمل و نقل درون شهری و ارایه جهت تصویب به همتا و اخذ تأیید شورای عالی.
2- تعیین نرخ توقف در توقفگاه‌های خصوصی با همکاری وزارت بازرگانی و شورای عالی تا یک ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه به منظور تشویق بخش تعاونی و خصوصی به سرمایه گذاری، احداث و بهره‌برداری از توقفگاه‌ها.
3- مطالعه، باز تنظیم و توسعه خطوط مینی بوسرانی و تاکسیرانی و افزایش بهره‌وری (براساس میانگین تعداد روزانه مسافر).
4- ممنوعیت صدور پروانه ساختمانی برای احداث ساختمان‌های مسکونی، تجاری و اداری فاقد توقفگاه لازم.
5- تأمین اعتبار سهم مقرر شهرداری در توسعه حمل و نقل عمومی.
6- بستر سازی ایجاد سامانه‌های الکترونیکی ارایه کلیه خدمات دولتی نظیر سامانه دبیرخانه الکترنیکی تحت وب و سامانه اخذ الکترونیکی عوارض و قبوض جهت تحقق دولت الکترونیک و کاهش مراجعه حضوری مردم به ادارات.
7- افزایش مطلوبیت استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی با روش‌هایی مانند بهبود شرایط داخلی، ظاهری و تهویه ناوگان، کاهش تأخیر، افزایش سرعت و نظم حرکت و افزایش حداقل بیست درصد (20%) ظرفیت حمل مسافر در روز با مدیریت نوین.
8- ایجاد شرکت‌های تعاونی و خصوصی مینی بوسرانی و تاکسیرانی شهری با اولویت واگذاری ناوگان جدید گاز سوز .
9- واگذاری خطوط و ناوگان موجود و به ویژه جدید عمومی به بخش‌های تعاونی و خصوصی.
10- ساماندهی تردد وسایل نقلیه دو چرخ و ایمن سازی مسیرهای عبور دوچرخه.
11- ایجاد توقفگاه دوچرخه در اماکن اداری، تجاری، مراکز مراجعه و تجمع و به ویژه مراکز آموزشی و مرکز شهر.
12- ترویج دوچرخه شهری ارزان (و وسایل نقلیه دو چرخ برقی در مناطق شیبدار).
13- ساماندهی معابر برای تردد عابر پیاده و افراد کم توان به ویژه معلولان
14- ساماندهی تردد وسایل نقلیه دو چرخ و ایجاد مسیرهای ویژه موتورسیکلت.
15- ایجاد مسیرهای ویژه دوچرخه و ایمن سازی مسیرهای مختلط موجود و اصلاح ناهمواری‌ها و دریچه تأسیسات شهری.
16- طراحی و نصب علایم افقی و عمودی راهنمایی و رانندگی در معابر بر اساس آیین‌نامه‌های مصوب.
17- ساماندهی و ایجاد پایانه‌های کوچک مسافر و بار و ساماندهی حمل و نقل کالای درون شهری.
18- طراحی آرام سازی و ایمن سازی معابر برای کاهش سرعت و تصادفات بر اساس آیین‌نامه‌های مصوب.
19- تشویق کاربران سامانه‌های حمل و نقل به پیاده‌روی و سفرهای شهری با دوچرخه.
20 – هماهنگ سازی کاربری زمین و طرحهای جامع و تفصیلی شهری با سیاست‌های حمل و نقل شهری.
21- تأمین و اختصاص زمین مناسب برای ایجاد جایگاه عرضه گاز طبیعی فشرده بر اساس آیین‌نامه اجرایی جزء 2-5 بند «الف» تبصره(13) قانون بودجه سال 1385 کل کشور، موضوع تصویب نامه شماره 9395/ت 34928ه مورخ 1385/02/05 و احداث و بهره‌برداری از جایگاهها با استفاده از تسهیلات موضوع آیین‌نامه یاد شده با هماهنگی سازمان بهینه سازی مصرف سوخت.
و- تدابیر مورد نظر برای شهرهای گروه (و):
1-شروع و تکمیل مطالعات ساماندهی حمل و نقل و تدوین نظام و سیاست‌های حمل و نقل درون شهری و ارایه جهت تصویب به همتا و اخذ تأیید شورای عالی.
2- ممنوعیت صدور پروانه ساختمانی برای احداث ساختمان‌های مسکونی، تجاری و اداری فاقد توقفگاه لازم.
3- ایجاد شرکت‌های تعاونی و خصوصی تاکسیرانی شهری با اولویت واگذاری ناوگان جدید گاز سوز.
4- ساماندهی معابر برای تردد عابر پیاده و افراد کم توان به ویژه معلولان.
5- ایجاد پایانه‌های کوچک مسافر و بار.
6- طراحی و نصب علایم افقی و عمودی راهنمایی و رانندگی در معابر بر اساس آیین‌نامه‌های مصوب.
7- طراحی آرام سازی و ایمن سازی معابر برای کاهش سرعت و تصادفات بر اساس آیین‌نامه های مصوب.
8- تشویق کاربران سامانه‌های حمل و نقل به همپیمایی.
9- ساماندهی تردد وسایل نقلیه دوچرخ و ایمن سازی مسیرهای عبور دوچرخه.
10- ایجاد توقفگاه دوچرخه در اماکن اداری، تجاری، مراکز مراجعه و تجمع و به ویژه مراکز آموزشی.
11- ترویج دوچرخه شهری ارزان (و وسایل نقلیه دو چرخ برقی در مناطق شیبدار).
12- تأمین اعتبار سهم مقرر شهرداری در توسعه حمل و نقل عمومی.
13- بستر سازی ایجاد سامانه‌های الکترونیکی ارایه کلیه خدمات دولتی نظیر سامانه دبیرخانه الکترنیکی تحت وب و سامانه اخذ الکترونیکی عوارض و قبوض جهت تحقق دولت الکترونیک و کاهش مراجعه حضوری مردم به ادارات.
14- هماهنگ سازی کاربری زمین و طرحهای جامع و تفصیلی شهری با سیاست‌های حمل و نقل شهری.
15- تأمین و اختصاص زمین مناسب برای ایجاد جایگاه عرضه گاز طبیعی فشرده بر اساس آیین‌نامه اجرایی جزء 2-5 بند «الف» تبصره(13) قانون بودجه سال 1385 کل کشور، موضوع تصویب نامه شماره 9395/ت 34928ه مورخ 1385/02/05 و احداث و بهره‌برداری از جایگاهها با استفاده از تسهیلات موضوع آیین‌نامه اجرایی یاد شده با هماهنگی سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت.
ماده5- وزارت کشور موظف است تدابیر لازم جهت اجرای مفاد مطالعاتی و تخصصی این آیین‌نامه توسط متخصصان حقیقی یا حقوقی را اتخاذ نماید و پیگیری و هماهنگی لازم برای رفع موانع قانونی و اجرایی و تهیه برنامه ظرفیت سازی بکارگیری و تربیت متخصص مورد نیاز متعهد به خدمت در هر استان را ظرف یک ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه انجام دهد.
ماده6- وزارت کشور مسئول حسن اجرای این آیین‌نامه بوده و موظف است هر سه ماه یک بار گزارش اقدامات انجام شده را به سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور ارایه نماید.
معاون اول رئیس جمهور- پرویز داودی
